Madagaskar słynie na świecie jako wyspa żyjących skamielin – przez ponad 65 milionów lat izolowana od reszty świata, podobnie jak Australia czy Nowa Zelandia jest miejscem gdzie spotkamy zwierzęta niewystępujące nigdzie indziej. Chyba wszyscy słyszeliśmy o uroczych lemurach, podobnych nieco do kotów dalekich krewnych człowieka, ale to nie jedyne niesamowite madagaskarskie zwierzęta. Jakie unikatowe stworzenia możemy zobaczyć na Madagaskarze? O tym w niniejszym artykule!
Wyspa małpiatek
Madagaskar generalnie ma dwie strefy klimatyczne. Na zachodzie wyspy występuje step z nielicznymi drzewami, który gdzieniegdzie jest tak suchy iż przechodzi w pustynię. Miejscowe gatunki zamieszkujące ten ekosystem zostały dawno przez ludzi wytępione i są obecnie reprezentowane przez małe gady, ssaki i ptaki. Dużo bogatsza jest fauna zachodniego Madagaskaru, porośniętego różnymi rodzajami lasu. To tam spotkamy małpiatki, stworzenia blisko spokrewnione z małpami, lecz z pyszczków przypominające raczej ssaki drapieżne, mimo iż same żywią się głównie owocami i liśćmi.
Większość z około stu gatunków lemurów to małe zwierzęta unikające ludzi, jak urocze lemury mysie prowadzące nocny tryb życia czy osobliwe palczaki aj-aj. Większości z nich nie zobaczymy podczas wycieczki do parków narodowych. Łatwiejsze do zaobserwowania są prowadzące dzienny tryb życia indrisy, sifaki, katta, wari, maki i ich krewni. W niektórych miejscach możemy spotkać stada żyjące na półdziko, pozwalające się karmić z ręki.Gdzie najlepiej je spotkać?
- Lemury możemy podziwiać najlepiej w parkach północnego Madagaskaru: wśród krasowego krajobrazu rezerwatu Ankarana, w bogatym biologicznie parku narodowym Amber Mountain, gdzie oprócz lemurów żyje też wiele gatunków madagaskarskich ptaków oraz najmniejsze kameleony na świecie.
- Na południu wyspy możemy z kolei podziwiać deszczowy las równikowy w parku narodowym Ranomafana, lub też odwiedzić Park Narodowy Isalo, gdzie z kolei w suchym lesie możemy obserwować nie tylko lemury, lecz też różne gatunki roślin przystosowane do suchego i gorącego klimatu.
- Na zachodzie wyspy natomiast warto odwiedzić podwójny park narodowy Andasibe-Mantadia, chroniący górski las deszczowy i bogatą faunę i florę, w tym 11 gatunków lemurów.
- Leżący na południu region Anosy jest uważany za posiadający największą różnorodność biologiczną wśród regionów Madagaskaru, i praktycznie każdy rezerwat w regionie wart jest odwiedzenia.
Inne zwierzęta Madagaskaru
Oprócz lemurów chyba najciekawszym żyjącym gatunkiem na Madagaskarze jest fossa – łasica która wobec braku innych drapieżników na wyspie zajęła rolę wielkiego kota, upodabniając się nawet wyglądem do pumy, chociaż sama jest niewiele większa od domowego mruczka! Ciekawe są również ptaki Madagaskaru, wśród których wyróżniają się kolorowe kaczuszki afrykańskie, osobliwe gęsi dziwonosy, malutkie perkozki, błękitne gołębie koralczyki, liczne kolorowe kukułki i inne ptaki.
Warto przy tym zauważyć, iż jeszcze kilkaset lat temu fauna Madagaskaru była zupełnie inna i o wiele bogatsza! Wyspę zamieszkiwało wiele unikatowych gatunków wytępionych przez pierwszych przybyszy. Tysiąc lat temu sawannę Madagaskaru przemierzały mamutaki, podobne do strusi największe ptaki jakie kiedykolwiek istniały. Pobliża rzek i jezior zamieszkiwały miniaturowe hipopotamy, podobne do nadal żyjących małych hipopotamów z Liberii, oraz krokodyle voay, jedyne drapieżniki będące w stanie zagrozić dorosłym hipopotamom oraz mamutakom.
Z kolei madagaskarskie lasy zamieszkiwała o wiele większa różnorodność lemurów niż obecnie. Wymarłe gatunki z reguły były większe od tych współcześnie żyjących, i o ile wiele z nich ważyło jedynie kilkanaście kilogramów (stanowiąc tym samym potencjalne ofiary fossy olbrzymiej, drapieżnika podobnej wielkości), kilka rodzajów lemurów było prawdziwymi gigantami, a niektóre z nich – największymi naczelnymi jakie kiedykolwiek istniały!
- Megaladapis zwany lemurem-koalą był małpiatką wielkości największych małp naczelnych, którego cechą charakterystyczną były oczy ustawione po bokach głowy, a nie na wprost, jak u wszystkich pozostałych gatunków, oraz osobliwy pysk przypominający nieco tapira.
- Podobnie wielkie były zbliżone anatomicznie do gibonów olbrzymie sifaki, które podobnie jak podobne do małp naziemne lemury wyginęły zaledwie kilkaset lat temu.
- Najbardziej interesującymi wymarłymi lemurami są jednak bez wątpienia archeoindrisy, które nawet przy najbardziej konserwatywnych założeniach przewyższały masą i wielkością goryle, obecnie największe żyjące naczelne. Podobnie jak goryle, lemur ten najprawdopodobniej spędzał dużo czasu na ziemi i żył na granicy lasu i sawanny.
Każda wyprawa na Madagaskar będzie niezapomnianym przeżyciem. Aby lepiej się do niej przygotować, przeczytajcie nasz wpis o klimacie Madagaskaru lub o fotosafari – co prawda mówimy tam o kontynentalnej Afryce, ale i te wskazówki bardzo się nam przydadzą.